Emocje stanowią integralną część naszego życia – zarówno te pozytywne, jak i negatywne pokazują, w jaki sposób postrzegamy otaczającą nas rzeczywistość. Zwykle za odczuwane w danym momencie uczucie odpowiadają zewnętrzne czynniki i sytuacje, w których się znaleźliśmy, a konkretniej – nasza ich interpretacja. Zabawna scena w komedii romantycznej najczęściej wywołuje uśmiech, zaś smak ulubionych lodów – zadowolenie. Najchętniej kierujemy się emocjami pozytywnymi, które wzbogacają nasze życie i czynią świat radośniejszym, jednak nie jesteśmy w stanie uniknąć również tych przykrych i bolesnych. Analiza własnych emocji pozwala na lepsze poznanie siebie, swoich motywacji i celów. Jakie są rodzaje emocji i jak nad nimi zapanować?
Czym są emocje?
Emocje to reakcje uczuciowe, które odczuwamy w danej chwili. Część z nich jest ulotna i po chwili znika, inne są z nami przez długi czas i zostają na długo w pamięci – nazywamy je wtedy nastrojem (sama emocja to bardzo krótki stan – trwa z reguły do około minuty-półtorej). Niezależnie od tego, czy targają nami emocje pozytywne, czy musimy w danym momencie zmierzyć się z uczuciami o negatywnym zabarwieniu, warto się im przyjrzeć i przeanalizować informacje, jakie się za nimi kryją.
Radość wiąże się z satysfakcją i realizacją celów, strach zwykle wynika z ostrożności i wyostrzonej uwagi – tym samym wskazując, co w naszym odczuciu jest dla nas dobre i pożądane, a czego powinniśmy unikać. Nawet trudne emocje, których nie możemy całkowicie wyeliminować z życia, mogą okazać się wartościowe, ponieważ pomagają nam lepiej poznać siebie. Cechą szczególną emocji jest powiązanie z jakimś wydarzeniem bądź osobą oraz jej spontaniczny, samoistny charakter. Emocje stanowią tym samym naszą wewnętrzną, intuicyjną odpowiedź na sytuacje, na które napotykamy w swoim życiu. Nie odnoszą się do suchych faktów, lecz do tego, jak te fakty interpretujemy. Te negatywne podpowiadają nam na przykład, aby przerwać czynność, która jest źródłem danej emocji bądź odsunąć się od jej źródła, pozytywne zaś mobilizują do podtrzymywania danej aktywności.
Choć często przypisujemy emocje do sfery psychicznej, bardzo silnie oddziałują one również na nasz stan fizyczny. W silnych emocjach nasz organizm jest pobudzony, co objawia się na przykład przyspieszonym biciem serca, zaczerwienieniem lub sinieniem skóry, drżeniem rąk, podniesionym głosem czy wzmożoną potliwością.
Rodzaje emocji
Istnieją różne metody taksonomii emocji. Zazwyczaj psychologowie dzielą emocje na podstawowe i wtórne – te pierwsze mają charakter pierwotny i wiążą się z zaspokajaniem naszych podstawowych potrzeb biologicznych. Wśród nich wymienić można radość, zaskoczenie, wstręt, smutek, złość oraz strach. Emocje wtórne charakteryzuje złożoność – zwykle stanowią one kombinacje cech podstawowych. Uczymy się ich w toku naszego rozwoju, wraz z nabywanym doświadczeniem. Do emocji wtórnych zaliczymy np. niesmak, przykrość, irytację, ufność, zażenowanie, miłość, zawiść czy też agresję.
Jak radzić sobie z emocjami? 6 przydatnych sposobów
Praca nad emocjami polega przede wszystkim na definiowaniu źródeł pojawiających się w nas uczuć. Wiele z nich ma podłoże zewnętrzne i zależy od otaczających nas czynników i zachodzących w naszym otoczeniu wydarzeń, jednak w przypadku trudnych emocji warto pracować nad własnymi przekonaniami, które do nich prowadzą. Dlatego, jeśli wydaje nam się, że wściekamy się jednak trochę zbyt często albo reagujemy lękiem w sytuacjach obiektywnie niezagrażających, powinniśmy przyjrzeć się mechanizmom, które za tym stoją. W pierwszej kolejności warto skorzystać z konsultacji psychologicznej, ale oprócz tego możemy na własną rękę zacząć stosować różne techniki radzenia sobie z trudnymi emocjami:
Ćwiczenia relaksacyjne
W momencie silnego wzburzenia skutecznym, doraźnym sposobem na pohamowanie emocji są ćwiczenia oddechowe. Kilka głębokich oddechów dotleni organizm i pomoże nam się uspokoić w stresujących sytuacjach. Dobrym pomysłem może być również wyrobienie w sobie nawyku codziennej relaksacji – tutaj mamy do wyboru sporo różnych metod, od wspomnianych już ćwiczeń oddechowych, przez modny ostatnimi czasy mindfullness po delikatne treningi jogi i medytację. Codzienny rytuał wyciszania się sprawi, że z czasem zaczniemy mniej emocjonalnie reagować na sytuacje kryzysowe.
Tymczasowe odwrócenie uwagi
Aby przywrócić równowagę, gdy w naszej głowie kłębi się milion myśli, spróbujmy oderwać się od trapiących nas problemów – na przykład poprzez słuchanie muzyki lub przeczytanie fragmentu ulubionej książki. Spojrzenie z dalszej perspektywy na kwestię, której się obawiamy lub która nas złości, pomoże nam poukładać emocje i spokojnie zastanowić się nad sytuacją. Czasem nasza szybka reakcja kierowana silnymi emocjami może pogorszyć sytuację (np. gdy w sprzeczce zareagujemy zbyt ostro). Zmuszenie się do tego, by przeczekać kilka minut lub nawet godzin może sprawić, że gdy emocje opadną, zobaczymy sprawę w nieco innym świetle i będzie nam łatwiej znaleźć rozsądne rozwiązanie.
Sport
Kiedy czujemy, że stres bierze nad nami górę, postawmy na aktywność fizyczną o niezbyt intensywnym natężeniu. Podczas ćwiczeń sportowych wydzielają się endorfiny, które dodadzą nam energii i pozwolą uspokoić umysł. Sport jest też sposobem na odwrócenie uwagi od tego, co nas w danym momencie stresuje. Regularnie uprawiany sport może również podnieść naszą samoocenę i stan zdrowia, a przez to podnieść nasz poziom życia (co może z kolei sprawić, że w efekcie będziemy mniej nerwowi).
Sieć wsparcia
Aby zachować spokój i pozytywną energię, pamiętajmy o kontaktach z bliskimi. Wsparcie rodziny i przyjaciół jest nieocenione, kiedy dopadnie nas chwila słabości i zwątpienia. W otoczeniu najbliższych będzie nam łatwiej się uspokoić i pozbierać myśli. Dobrze jest, gdy możemy z nimi szczerze i otwarcie porozmawiać o tym, co sprawia nam trudność. Dla uzyskania emocjonalnej równowagi korzystniejsze będą relacje z osobami, które naszych zbyt emocjonalnych reakcji nie będą brały do siebie, lecz wykażą się wyrozumiałością.
Higiena stylu życia
Zadbajmy o swój komfort – nie bez znaczenia dla naszej kondycji emocjonalnej pozostaje odpowiednia ilość snu i odpoczynku w ciągu dnia oraz właściwa, zbilansowana dieta. Ważny jest też rytm dnia – im bardziej chaotyczny, tym mniej korzystnie wpływa na naszą równowagę emocjonalną. Jeśli czujemy, że ostatnimi czasy emocje bardziej dają nam się we znaki, być może czas zacząć się nieco wcześniej kłaść spać lub zrezygnować tymczasowo ze spontanicznych wyjść na miasto na rzecz uporządkowanego rytmu. Ostatecznie niemal każdy z nas bywa bardziej drażliwy, gdy jest niewyspany lub głodny…
Odpowiednie przygotowanie
U wielu osób silne wzburzenie emocjonalne objawia się w nieprzyjemnymi dolegliwościami, takimi jak nadmierna potliwość czy też drżenie rąk, które w towarzystwie wprawiają nas w zakłopotanie. Aby poprawić swoje samopoczucie i zredukować dodatkowe czynniki stresogenne, zadbajmy zawczasu o odpowiednie zabezpieczenie. Nieprzyjemnego zapachu potu oraz kłopotliwych plam na ubraniach pozbędziemy się, stosując odpowiednie antyperspiranty, które skutecznie zmniejszają potliwość. Sięgajmy po preparaty, które zawierają niezawodny system ochrony, takie jak Etiaxil. Składnikiem aktywnym produktów przeciwpotowych Etiaxil jest związek chlorku glinu, który zapewnia redukcję wydzielanego potu. Reagując z wodą i białkami znajdującymi się w kanalikach gruczołów potowych, tworzy na skórze warstwę żelu, która blokuje ujście kanalika, uniemożliwiając przedostawanie się potu na powierzchnię. Skóra pozostaje więc przyjemnie sucha i świeża, dzięki czemu możemy czuć się pewnie i komfortowo w każdej sytuacji.
