Spis treści
Elektrolity są składnikami potrzebnymi do prawidłowej pracy całego organizmu. Regulują jego gospodarkę wodno-elektrolitową, a także odpowiadają za właściwe ciśnienie krwi oraz funkcjonowanie układu nerwowego, mięśniowego. Konsekwencje braku poszczególnych elektrolitów mogą być dotkliwe. Co to są elektrolity i jak je pić? Jak rozpoznać objawy niedoboru elektrolitów? O tym w artykule.
Elektrolity to jony soli, stanowiące składnik płynów znajdujących się w ludzkim ciele. Wypełniają komórki naszego ciała, a także znajduje się pomiędzy nimi. Elektrolity wchodzą w skład krwi (osocza i krwinek), płynu mózgowo-rdzeniowego i innych płynów tkankowych.
Do najważniejszych elektrolitów należą:
Każdy z wymienionych elektrolitów pełni określone funkcje, które są niezwykle ważne dla właściwego przebiegu poszczególnych procesów w organizmie.
Rola elektrolitów jest kluczowa dla wielu procesów m.in.: wpływają na gospodarkę wodno-elektrolitową, pracę układu sercowo-naczyniowego, pracę mózgu czy mięśni. Co dają elektrolity?
Funkcje poszczególnych elektrolitów zostały przedstawione w tabeli:
| Elektrolity | Funkcja w organizmie |
| Sód | Odpowiada za prawidłowe nawodnienie zarówno poszczególnych komórek, jak i całego organizmu. Reguluje ciśnienie tętnicze krwi. Razem z potasem wpływa na prawidłowe przewodnictwo nerwowe |
| Potas | Przeciwdziała pęcznieniu komórek, regulując ilość wody w organizmie i pH poszczególnych komórek. Jego głównym zadaniem jest wpływ na przewodzenie impulsów nerwowych do mięśni, w tym do mięśnia sercowego |
| Magnez | Wpływa na procesy budowy kości, krzepnięcia krwi i skurcze mięśni. Tonizuje układ nerwowy, usprawnia procesy termoregulacyjne i reguluje ciśnienie krwi. Jako katalizator bierze udział w wielu reakcjach chemicznych |
| Wapń | Głównym zadaniem wapnia jest budowa i mineralizacja kośćca i zębów, wraz z sodem i potasem wpływa na kurczliwość mięśni szkieletowych i prawidłowe przewodnictwo nerwowe. Bierze udział w procesach krzepliwości krwi |
| Chlor | Jony chlorkowe odpowiadają za regulację gospodarki wodno-elektrolitowej i kwasowo-zasadowej organizmu. |
Wiedząc, co dają nam elektrolity oraz jakie ważne funkcje pełnią, możemy bardziej dbać o ich właściwy poziom w organizmie oraz zapobiegać ich niedoborom
Pierwsze objawy niedoboru elektrolitów są zwykle zauważalne pod postacią suchości ust czy silnego pragnienia. Jeśli poziom płynów i elektrolitów nie zostanie wyrównany, pojawią się dalsze objawy, do których należą:
Przy krańcowo niskich poziomach poszczególnych elektrolitów mogą pojawić się:
W przypadku dalszego spadku poziomu elektrolitów może dojść do poważnych zaburzeń, a nawet śmierci w wyniku migotania komór i zatrzymania akcji serca.
Aby określić zawartość elektrolitów w naszym ciele, należy wykonać badanie, zwane jonogramem. Polega ono na pobraniu i zbadaniu próbki krwi pod względem poziomu elektrolitów oraz ich oznaczeniu. Prawidłowe stężenie elektrolitów w jonogramie wynosi:
Trzeba pamiętać, że weryfikację poziomu elektrolitów powinien przeprowadzać specjalista. To on, w razie potrzeby, wskaże dalsze postępowanie związane z ich ewentualnym niedoborem.
W codziennym życiu mogą nas spotkać różne sytuacje, w których pojawi się potrzeba uzupełnienia elektrolitów. Oto, w jakich momentach warto pić elektrolity:
Warto podkreślić, że utrata elektrolitów następuje również z potem. Intensywny trening czy upał powodują, że zaczynamy się intensywnie pocić. Infekcje, przy których występuje wzrost temperatury ciała lub nadmierny stres, także mogą prowadzić do wzmożonej utraty elektrolitów wraz z potem.
Trzeba też zwracać uwagę na uzupełnianie elektrolitów nie tylko w powyższych sytuacjach, ale także każdego dnia. Elektrolity tracimy bowiem również w czasie naturalnych procesów takich jak np.: oddychanie czy wydalanie moczu. Musimy koniecznie pamiętać, że niedobór elektrolitów może prowadzić do zaburzeń funkcjonowania organizmu.
Jednym ze sposobów na uzupełnienie elektrolitów jest przyjmowanie ich w diecie i picie wody wysokozmineralizowanej. Woda ta zawiera składniki takie jak: wapń, magnez czy potas. Warto także pamiętać, aby stale utrzymywać ich właściwy poziom w organizmie.
Świetnym źródłem elektrolitów jest dobrze zbilansowane pożywienie. W których składnikach diety można znaleźć elektrolity? Jak naturalnie uzupełnić elektrolity?
| Elektrolity | Naturalne źródła |
| Potas | Warzywa (ziemniaki, cukinia, szpinak, bób, groszek, pomidory), owoce (śliwki, banany, kiwi, morele, cytrusy), zboża (kasza gryczana i jęczmienna, płatki pszenne i kukurydziane), orzechy, rodzynki, kakao. |
| Sód | Sól kuchenna to nic innego, jak chlorek sodu. Warto pamiętać, że zalecana dla dorosłego dzienna dawka wynosi około 1500 – 2000 mg. Taka ilość znajduje się w około 4 g soli kuchennej. |
| Magnez | Produkty pełnoziarniste, warzywa strączkowe, mleko i jego przetwory, warzywa liściaste (szpinak, boćwina, nać pietruszki), suszone śliwki, awokado, banany, orzechy (laskowe, włoskie, migdały), woda mineralna; |
| Wapń | Mleko i przetwory mleczne, wędzone ryby i konserwy rybne, rośliny strączkowe, orzechy. |
W ostatnim czasie bardzo popularne stały się napoje izotoniczne i suplementy elektrolitowe.
Mogą się one wydawać dobrym rozwiązaniem dla utrzymania prawidłowego poziomu elektrolitów we krwi.
Warto jednak pamiętać, że długotrwałe przyjmowanie suplementów elektrolitowych lub częste spożywanie napojów izotonicznych może prowadzić do znacznego podwyższenia ich poziomu, co również będzie miało niekorzystny wpływ na zdrowie. Suplementacja elektrolitów powinna być skonsultowana z lekarzem.
Alternatywą do elektrolitów w formie suplementów jest izotonik domowej roboty według prostego przepisu:
Jak pić tak przygotowane elektrolity? Napój izotoniczny może przydać się szczególnie np. po intensywnym treningu lub w czasie silnego pocenia się. Trzeba podkreślić, że napój izotoniczny przyczynia się do utrzymania prawidłowego poziomu elektrolitów w naszym ciele, dlatego warto go uwzględnić w swoim systemie żywienia.
Elektrolity to składniki niezbędne do utrzymania prawidłowej kondycji i zdrowia. Dlatego należy zadbać o to, by ich stężenie utrzymywało się w zalecanych normach. W trosce o ich prawidłowy poziom warto zwrócić uwagę na prawidłową dietę, suplementację i kondycję naszego organizmu. W razie wątpliwości co do ich poziomu – warto zwrócić się do lekarza i wykonać odpowiednie badania.
