Spis treści
Ropnie pod pachami czy w okolicach pachwin mogą powstawać z różnych przyczyn. Ich pojawienie się nie musi być powodem do paniki, ale też nie należy lekceważyć obecności takich wykwitów skórnych. Wrzody czy krosty pod pachami mogą bowiem świadczyć o ropnym zapaleniu gruczołów potowych. Ta dolegliwość wymaga odpowiedniego postępowania. Jak leczyć ropnie mnogie pach? Dlaczego nie można ich bagatelizować? Wyjaśniamy w artykule!
Ropne zapalenie gruczołów potowych (Hidradenitis suppurativa, trądzik odwrócony) to przewlekły stan zapalny skóry. Może objawiać się bolesnymi krostami, ropniami i wrzodami, głównie pod pachami, ale też w pachwinach oraz na udach.
Zapalenie gruczołów potowych jest słabo poznane. Niejasna etiologia choroby sprawia, że trafna diagnoza w wielu przypadkach stawiana jest nawet po kilku latach od wystąpienia objawów.
Stan zapalny gruczołów potowych łatwo pomylić z ropnymi pryszczami pod pachami. Co odróżnia te dwie przypadłości? Oto najważniejsze punkty:
Objawy ropnego zapalenia gruczołów potowych często pojawiają się stopniowo. Początkowo można zauważyć bolesne grudki, krosty i wrzody pod pachami (lub w pachwinach).
Następnie ropnie pod pachą samoistnie pękają, uwalniając ropną wydzielinę o nieprzyjemnym zapachu. Powstałe z ropniaków pod pachą rany goją się opornie, pozostawiając po sobie przetoki i blizny. Zajęta przez chorobę skóra jest podrażniona, swędzi i piecze, co znacząco obniża jakość życia pacjenta.
Ropień pod pachą to wykwit skórny (guz lub guzek na skórze) wypełniony ropą, który jest zaczerwieniony i boli przy dotyku. Może powstać w wyniku zaczopowania ujścia mieszków włosowych lub gruczołów potowych, które sprzyjają rozwinięciu się infekcji bakteryjnej.
Wrzód stanowi trudno gojącą się ranę na skórze, która powstaje w wyniku, m.in. cukrzycy i infekcji bakteryjnych. Wrzody mogą mieć różne kształty, rozmiary i kolory (najczęściej są czerwone, ale też przybierają barwę brunatną lub nawet lekko brązową).
Krosta to wykwit skórny w formie pęcherza (lub pęcherzyka) wypełniony ropą. Od ropnia różni się tym, że występuje na powierzchni skóry. Z kolei ropień jest osadzony w jej głębszych warstwach i może obejmować rozległe przestrzenie tkankowe. Warto wspomnieć, że bywa on brany za objaw bakteryjnego zakażenia skóry lub trądziku. Ropnie mnogie pachwin mylone są czasem z chorobami wenerycznymi.
Dlatego w diagnostyce powinno uwzględniać się kilka czynników, takich jak: wygląd zmian skórnych, ich lokalizację i czas utrzymywania się. Pod uwagę bierze się również towarzyszące ropniom i krostom dolegliwości bólowe oraz skłonność do nawrotów, a także występowanie chorób współistniejących.
Pierwotną przyczyną zapalenia gruczołów potowych objawiającego się ropniami mnogimi pachwin i pach jest (wspomniane już) zablokowanie ujść mieszków włosowych. Taka blokada może spowodować rozwinięcie się stanu zapalnego.
Wiele czynników może podrażniać mieszki włosowe, co sprzyja rozwojowi zapalenia. Należą do nich, m.in.:
Infekcja bakteryjna (tak często brana za pierwotną przyczynę zmian skórnych) jest procesem wtórnym. To stan zapalny obejmujący mieszki włosowe sprzyja rozwojowi zakażenia bakteryjnego.
W diagnozowaniu krost i wrzodów pod pachami kluczowe jest zebranie wywiadu i badanie fizykalne.
Dodatkowo wykorzystuje się klasyfikację Hurleya, opisującą zmiany skórne na podstawie ich liczby i lokalizacji, a także zdolności do tworzenia blizn i przetok.
Do potwierdzenia diagnozy nie są wymagane żadne dodatkowe badania, niemniej w przypadku nadkażenia skóry przydatne mogą być posiewy bakteryjne. Z kolei biopsja skóry pozwala wykluczyć choroby nowotworowe.
Leczenie zapalenia gruczołów potowych obejmuje kilka elementów:
W przypadku mnogich ropni pach czy pachwin konieczne bywa chirurgiczne wycięcie zmian, któremu w zaawansowanych przypadkach towarzyszy przeszczep skóry.
Ropień pod pachą wymaga również leczenia antybiotykami – zarówno w formie doustnej, jak i miejscowej, a także stosowania leków przeciwzapalnych i przeciwbólowych.
Otwarte rany wymagają regularnej zmiany opatrunków – przy każdej czynności wykonywanej wokół rany należy pamiętać o zachowaniu sterylności, aby ograniczyć ryzyko zakażenia.
W ostatnich latach trwają badania nad nowymi lekami na ropne zapalenie gruczołów potowych: bimekizumabem, ustekinumabem czy inhibitorem dla receptora czynnika wzrostu granulocytów. Eksperymentalnie pacjentów poddaje się również radioterapii.
W postępowaniu z zapaleniem gruczołów potowych niezmiernie ważna jest wiedza pacjenta o chorobie i czynnikach ją zaostrzających.
Rzucenie palenia i dążenie do uzyskania prawidłowej masy ciała to podstawowe działania, poprzez które chory ma realny wpływ na przebieg schorzenia. Zarówno w odwyku od nikotyny, jak i w walce z otyłością pacjent powinien uzyskać pomoc i wsparcie od swojego lekarza.
Trzeba pamiętać, że palenie lub otyłość, to czynniki, które mogą zaburzać prawidłowe funkcje układu odpornościowego. Organizm z osłabioną odpornością gorzej sobie radzić ze zwalczaniem stanu zapalnego.
O czym jeszcze warto pamiętać w kontekście zapobiegania ropniom mnogim pach i pachwin? O odpowiednim dbaniu o skórę: delikatnym myciu przy użyciu łagodnych środków myjących, unikaniu gorących kąpieli i zapobieganiu nadmiernej potliwości.
Pot tworzy doskonałe warunki do wzrostu drobnoustrojów, zwiększa ryzyko powstawania urazów i otarć i blokuje ujście gruczołów potowych – każdy z tych czynników sprzyja rozwojowi (lub zaostrzeniom) ropnego zapalenia gruczołów potowych. Domowym sposobem łagodzenia dolegliwości są również ciepłe okłady, które przyspieszają opróżnianie ropni.
Aby ograniczyć nadmierną potliwość, warto sięgnąć po skuteczne antyperspiranty. Do wyboru mamy produkty Perspirex: Perspirex Original, Comfort i Strong.
Perspirex Original przeznaczony jest dla osób z umiarkowaną potliwością. Skutecznie ogranicza pocenie od 3 do 5 dni i zapobiega powstawaniu przykrego zapachu. Z kolei po wariant Comfort mogą sięgać osoby ze skórą wrażliwą, skłonną do podrażnień. Perspirex Strong gwarantuje ochronę przed poceniem się nawet do 5 dni.
Ważny jest również wybór odzieży: warto postawić na luźne ubrania wykonane z naturalnych, przewiewnych materiałów. Bawełna czy wiskoza nie tylko zmniejszają potliwość, ale również zapobiegają mechanicznym otarciom, które pogarszają stan skóry.
Nieleczone lub leczone niewłaściwie ropne zapalenie gruczołów potowych często prowadzi do trwałych zmian i bliznowacenia. Utrzymujący się stan zapalny może uszkadzać nerki, powodować niedokrwistość i zapalenie stawów.
Pacjenci z ropnym zapaleniem gruczołów potowych są również bardziej narażeni na rozwój nowotworu kolczystokomórkowego skóry.
Ból i pieczenie skóry, a także ropne zmiany o nieestetycznym wyglądzie i nieprzyjemnym zapachu sprawiają, że pacjenci z mogą mieć znacząco obniżoną jakość życia. Tym samym stają się bardziej podatni na odczuwanie obniżonego nastroju i izolację społeczną.
Nie każda krosta czy ropny pryszcz pod pachami wymagają natychmiastowej konsultacji lekarskiej. Jeśli jednak zmiany nie znikają, a wręcz powiększają się, zajmując coraz większy obszar skóry, towarzyszy im silny ból, gorączka lub ogólne osłabienie, to sygnał, że należy udać się do specjalisty.
Czynnikiem alarmującym jest też nawracający charakter wrzodów. Przewlekłe, bolesne zmiany ropne, z tendencją do nasilania się mogą wskazywać na zapalenie gruczołów potowych i wymagają szczegółowej diagnostyki i postępowania.
Bibliografia:
Ballard K., Shuman V.L., Hidradenitis Suppurativa [na:] „Nih.gov”, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK534867/, 6 maja 2024 r.
Michael Joseph Diaz, Shaliz Aflatooni, Abdi P., i in., Hidradenitis Suppurativa: Molecular Etiology, Pathophysiology, and Management—A Systematic Review, „Current Issues in Molecular Biology” t. 45 nr 5 (2023), DOI: https://doi.org/10.3390/cimb45050280, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC10217408/.
Gamell C., Aleksandra Bankovacki, Scalzo-Inguanti K., i in., CSL324, a granulocyte colony-stimulating factor receptor antagonist, blocks neutrophil migration markers that are upregulated in hidradenitis suppurativa, „British Journal of Dermatology” t. 188 nr 5 (2023), DOI: https://doi.org/10.1093/bjd/ljad013, https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/36691791/.
Kimball A.B., Gregor, Sayed C.J., i in., Efficacy and safety of bimekizumab in patients with moderate-to-severe hidradenitis suppurativa (BE HEARD I and BE HEARD II): two 48-week, randomised, double-blind, placebo-controlled, multicentre phase 3 trials, „The Lancet” t. 403 nr 10443 (2024), DOI: https://doi.org/10.1016/s0140-6736(24)00101-6, https://www.thelancet.com/journals/lancet/article/PIIS0140-6736(24)00101-6/abstract
Marcin Gierek, Niemiec P., Szyluk K., i in., Hidradenitis suppurativa and squamous cell carcinoma: a systemic review of the literature, „Advances in Dermatology and Allergology” t. 40 nr 3 (2023), DOI: https://doi.org/10.5114/ada.2023.126563, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC10399683/.
Phan K., Ya Ruth Huo, Smith S.D., Hidradenitis suppurativa and psychiatric comorbidities, suicides and substance abuse: systematic review and meta-analysis, „Annals of Translational Medicine” t. 8 nr 13 (2020), DOI: https://doi.org/10.21037/atm-20-1028, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7396254/
Thompson A., Seivright J., Atluri S., i in., Radiotherapy for Hidradenitis Suppurativa: A Systematic Review, „Dermatology” t. 237 nr 3 (2021), DOI: https://doi.org/10.1159/000514027, https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/33535201/
Yuan J.T., Naik H.B., Complications of hidradenitis suppurativa, „Seminars in Cutaneous Medicine and Surgery” t. 36 nr 2 (2017), DOI: https://doi.org/10.12788/j.sder.2017.022, https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28538749/.
Jabłońska, S., & Majewski, S. (2010). Choroby skóry i choroby przenoszone drogą płciową. Wydawnictwo Lekarskie PZWL
